فیلم The Secret Life of Chaos به کارگردانی جیم الخلیلی که از شبکه چهار بی بی سی پخش شد، در موضوع سیستم های خودسامان (self-organization) است. این فیلم به روشی -به باور من اعجاب آور- ساده و جذاب این ایده را برای عموم توضیح می دهد.
در یک سیستم خودسامان، افراد، حیوانات، یا اجزاء بدون طرح از پیش تعیین شده، دستورالعملهای پیش نوشته و بدون هدایت رهبر یا رهبران، نسبت به محیط و شرایط پیرامونی خود واکنشهایی یکسان و ساده نشان میدهند. مجموع این کنشهای فردی در سطح خرد(micro level)، یک پدیده پیچیده را در سطح کلان (macro level) خلق خواهند کرد.
 |
| دسته پرندگان؛ حرکت دسته جمعی پرندگان بدون رهبری و مدل های از پیش تعیین شده صورت میگیرد. |
می توان مثال های متنوع و بی شماری از پدیده هایی که دارای ویژگی های سیستم های خودسامان هستند را در جوامع انسانی، در میان جانداران و حتی در محیط های غیرجاندار برشمرد. یکی از ملموس ترین آنها که دانشمندی به نام شلینگ آن را طرح و عرضه کرد تفکیک های منطقه ای در کلان شهرها است که پدیده های نسبتاً پیچیده ای اند که می توان آن را از طریق نظریة سیستم های خودسامان فهم کرد. افراد تک به تک، به دلایل بعضاً مشترکی چون بدلیل تمایل به در اقلیت نبودن، به ترک محل زندگیشان و رفتن به محله ای در شهر که در آن احساس رضایت بیشتری میکنند و در اقلیت نیستند، اقدام میکنند. این رفتار ساده افراد در سطح خرد، به تفکیک های بسیار سخت شهری در سطح کلان منجر می شود. تفکیک محله های سیاه ها از سفیدها در آمریکا یا ارامنه در تهران و اصفهان با همین روش تعریف پذیر است. این پدیده نه رهبری ای دارد و نه افراد جامعه تمایل به پدیدآوردن چنین تفکیک هایی دارند. سهم عمده را در این تصمیم گیری یکسان و ساده، محیط اطراف تعیین می کند.
 |
| مدل کامپیوتری که نشان می دهد اگر اهالی یک محل با دو هزار جمعیت، بدنبال شرایطی باشند که سی درصد همسایه ها همرنگ آنها باشند تفکیکی بوجود خواهد آمد که بیش از هفتاد درصد همسایه ها همرنگ هم خواهند بود. |
تظاهرات و شکل گیری ترافیک از دیگر پدیده های خودسامان در جوامع هستند. اما در میان جانداران مثال های مطالعه شده بسیار است؛ حرکت هماهنگ ماهی ها در اقیانوس ها، پرواز دسته جمعی پرندگان، چگونگی شکل گیری جوامع ماده سالار برخی گونه های شامپانزه، خانه سازی مورچه ها و بسیاری دیگر. در دانش جدید با تعریف واکنش های افراد، جانواران واجزاء به تغییرات محیط با استفاده از کامپیوتر و مدل های ریاضی، تغییرات یک جامعه را شبیه سازی و برای هزاران یا میلیون ها بار تکرار می کنند و نتایج را بررسی می کنند.
در این فیلم به پیدایش این نظر و سیر تطور آن پرداخته شده است.
فیلم The Secret Life of Chaos را در یوتیوب می توانید تماشا کنید:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر